囝仔小學 4 年 ā Chiah 想beh ka 教台語 Ē凍按盞做？｜#25｜QA
🦄Siá/Tiongkokōe/SióNgá tī 2016 nî 4 goe̍h chhe 7, Pài 4
🐕E̍k/Tâioânōe/Jūn tī 2022 nî 2 goe̍h chhe 9, Pài 3
Chiàniú Iûⁿ KiànÊng thêkiong kóng Tâigí ê kenggiām tē 2 phiⁿ.
In sióha̍k 4 nîá ê chábó͘ kiáⁿ, tú khaisí, pâithek Tâigí, Tâigí thiaⁿ bô; kiâⁿ kàu chitmá chiapsiū Tâigí, koh hō͘ in 2 pêng ê amá oló, khaisí jīnchin o̍h Tâigí ê kòetêng.
戰友 Iûⁿ KiànÊng 提供講台語 ê 經驗第 2 篇。
In 小學 4 年仔 ê 查某子、tú 開始、排斥台語、台語聽無；行到 chitmá 接受台語、閣 hō͘ in 2 pêng ê 阿媽呵咾、開始認真學台語 ê 過程。
Q: Gínná sióha̍k 4 nî ā chiah siūⁿbeh ka kà Tâigí ētàng ánchóaⁿ chò?
囝仔小學 4 年 ā chiah 想beh ka 教台語 ē凍按盞做？
A:
Góa kámkak sī pēbú ê koatsim, nāisèng kap siókhóa phiatpō͘.
Chiâⁿ chōe sītōalâng tú khaisí siūⁿ tio̍h beh kah gínná kóng Tâigí, kanna phiaⁿ 1 kù “Kóng Tâigí.” tiō chò i cháu. M̄bat kóng kòe Tâigí ê gínná ittēng sī būsàsà kiām tòtōaⁿ.
Góa kámkak ài hō͘ in siūⁿbeh o̍h, thâu tāiseng simlí kiànsiat ài chò, khiā tī in ê li̍ptiûⁿ siūⁿ khòaⁿmāi.
我感覺是父母 ê 決心、耐性 kap 小可丿步。
誠多示大人 tú 開始想着 beh kah 囝仔講台語、kanna phiaⁿ 一句「講台語。」tiō 做伊走。不bat 講過台語 ê 囝仔一定是霧sàsà 兼倒彈。
Seng liáukái sī ánchóaⁿ in bô goānì kóng, koh lâi ài hóhóá kā in kóng sī ánchóaⁿ ài kóng Tâigí.
Siūⁿ pānhoat katī seng siauhòa ·1·ē.
先了解是按盞因無愿意講、閣來好好 á kā 因講是按盞愛講台語。
想辦法加治先消化一下。
Chhinchhiūⁿ ētàng kóng :
che sī akong amá, apah abú chū sèhàn kóng ê ōe ā;
Lán sī Tâioânlâng, ài kóng Tâioânōe ā chiaê.
M̄bián kóng kah chiok chhim kóng kàu si̍tbîn téngténg.
親像會凍講：
「這是阿公阿媽、阿爸阿母自細漢講 ê 話 ā。」
「咱是台湾人、愛講台湾話 ā」chia ê。
不免講甲足深、講到植民等等。
Siângsî mā ài ka simlí kiànsiat, kóng Tâigí m̄sī kiànsiàu ê tāichì. Nā ha̍khāu ū lâng ka chhiò, sī hit ê lâng m̄ tio̍h.
Phiatpō͘ tiō sī ài 1 pō͘ 1 pō͘ khoaⁿkhoaⁿá lâi. Chhiūⁿ túá khaisí “1 Tiong, 1 Tâi” tiō sī lán ài théliōng ·in, in sī chiaⁿsi̍t ū in ê khùnlân.
同時 mā 愛 ka 心理建設、講台語不是見誚 ê 代志。Nā 學校有人 ka 笑、是 hit ê 人不着。
丿步 tiō 是愛一步一步寬寬仔來。像 tú á 開始「一中、一台」tiō 是咱愛體諒因、因是正實有因 ê 困難。
Seng kah i “1 Tiong, 1 Tâi”. Tiō sī i kóng Tionggí, lí kóng Tâigí.
先甲伊「一中、一台」。Tiō 是伊講中語、汝講台語。
Góa seng kā gún chabó͘kiáⁿ kóng :
“Lí ētàng kóng Tionggí, m̄koh apah mā ētàng kóng Tâigí, che sī góa ê koânlī ā! Lí thiaⁿ bô bô iàukín, apah ē koh kóng 1 pái Tionggí hō͘ lí thiaⁿ.”
Seng ánne chò chi̍tchāmá, i bô kóng bô iàukín, siōng bô i ū leh thiaⁿ. Tiōngtiám sī lí katī ài itti̍t kóng.
Chit tōaⁿ sîkan, tiantó sī lí katī ài kianchhî siōng tiōngiàu, inūi sîkan ài khai siang pōe. M̄thang katī hông thoa ·khì.
我先 kā 阮查某子講：
「汝會凍講中語、不閣阿爸 mā 會凍講台語、這是我 ê 權利 ā！、汝听無無要緊、阿爸 ē 閣講一擺中語乎汝听。」
先按呢做一鏨仔、伊無講無要緊、上無伊有 leh 听。重點是汝加治愛一直講。
這段時間、顚倒是汝加治愛堅持上重要、因爲時間愛開双倍。不通加治 hông 拖去。
Koh lâi ū sîkan ê sî, chhiáⁿ i kā ha̍khāu ê Tâigí khòpún chah ·tńg·lâi, pôe i chòhóe liām.
Mn̄g i ha̍khāu sianseⁿ sī ánchóaⁿ kà ā? Kám ū ēhiáu chhiùⁿ ê koa? Che kám ēhiáu ā? Lín pan sī siáng khì chhamka Tâigí lóngtho̍k písài à?
Kah i khaikáng, sêngsòa katī mā kā ha̍khāu ê chōnghóng liáukái ·1·ē.
閣來有時間 ê 時、請伊 kā 學校 ê 台語課本 chah 返來、陪伊作伙念。
問伊：「學校先生是按盞教 ā？」、「咁有會曉唱 ê 歌？」、「這咁會曉 ā？」、「恁班是 siáng 去參加台語朗讀比賽 à？」
甲伊開講、乘續加治 mā kā 學校 ê 狀況了解一下。
Sòa ·lo̍h·lâi sī ài hō͘ i kámkak o̍h Tâigí chiâⁿ hoaⁿhí.
Chhiūⁿ gún chábó͘kiáⁿ leh siáu 1 chhut bànggah, góa tiō kah i ioksok. Kóng 1 kù Tâigí tiō kì 1 tiám, kì gōa chōe tiám tiō chhōa i khì siongkoan ê só͘chāi sńg, hō͘ i siūⁿ tio̍h o̍h Tâigí simchêng tiō chiâⁿ hó.
續落來是乎伊感覺學台語 chiâⁿ 歡喜。
像阮查某子 leh siáu 一出 bánggah、我 tiō 甲伊約束。講一句台語 tiō 記一點、記外多點 tiō chhōa 伊去相關 ê 所在耍、乎伊想 tio̍h 學台語心情 tiō chiâⁿ 好。
Koh lâi góa ka kóng “Lí nā thiaⁿ bô tiō mn̄g ‘XXX sī siáⁿmih ìsù?’ Apah tiō ē kā lí kà.” Ánne i tiō ē tòe leh kóng 1 pái, 1 jī 1 jī kā Tâigí kóng chhut chhùi!
閣來我 ka 講：「汝 nā 听無 tiō 問XXX是省乜意思？阿爸 tiō ē kā 汝教。」 按呢伊 tiō ē tòe leh 講一擺、一字一字 kā 台語講出嘴！
Tongjiân, lí putkoánsî ài koanchhat i ê bīnsek kap hoánèng, tiāⁿtiāⁿ ài kóng 2 pái, ài ū nāisèng.
Siōng bóe, apah abú chòhóe kianchhî, hāukó ūiáⁿ koh khah hó. Gún thàithài mā kah góa tàutīn chò, nā bô, gínná chiâⁿ ū khólêng ūi tio̍h khah khinsang leh, tiō ti̍tti̍t khì chhōe lín khanchhiú kóngōe ā.
重點、汝不管時愛觀察伊 ê 面色甲反應、定定愛講二擺、愛有耐性。
上尾、阿爸阿母做伙堅持、效果有影閣恰好。阮 thàithài mā 甲我鬥陣做、nā 無、囝仔 chiâⁿ 有可能爲 tio̍h 卡輕鬆 leh、tiō 直直去 chhōe 恁牽手講話 ā。
Tionggí goânbûn / 中語原文：
